بر پایی فریضه های دینی به صورت دسته جمعتی، غیر از پاداشهای فراوانی که یاد شد، در زندگی فردی و اجتماعی امت مسلمان نیز، آثارمثبت و فراوانی دارد که به برخی اشاره میشود : 1) آثار معنوی بزرگترین اثر معنوی نماز جماعت، همان پاداشهای الهی است که گفته شد. روایت است که شبی، علی علیه السلام تا سحر به عبادت مشغول بودند. چون صبح شد، نماز صبح را به تنهائی خواندند و استراحت کردند. رسول خدا(ص)که آنحضرت را در جماعت صبح ندید، به خانه اورفت. حضرت فاطمه(ع)از شب زندهداری علی(ع)و عذر او از نیامدن بهمسجد سخن گفت. پیامبر فرمود: پاداشی که بخاطر شرکت نکردن در نماز جماعت صبح، از دست علی(ع) رفت، بیش از پاداش عبادت تمامشب است. (14) رسول خدا(ص)فرموده است: لان اصلی الصبح فی جماعة احب الی من ان اصلی لیلتیحتی اصبح (15) اگر نماز صبح را به جماعتبخوانم، در نظرم محبوبتر ازعبادت و شب زندهداری تا صبح است. بخاطر همین فضیلت و پاداشهاست که اگر تعداد نمازگزاران از ده نفر بیشتر شود، اگر تمام آسمانها کاغذ، و دریاها مرکب و درختها قلم شودو فرشتگان بنویسند، پاداش یک رکعت آنرا نمیتوانند بنویسند.(16) و نماز جماعت با تاخیر، بهتر از نماز فرادی در اول وقت است. (17) - آمرزش گناهان:یکی از مواردی که سبب مغفرت وآمرزش گناهان میشود,شرکت مداوم درنماز جماعت ومحافظت از آن است. درحدیثی از امام باقر( علیه السلام )چنین میخوانیم:سه چیز است که موجب کفاره وآمرزش گناهان میشود:1. وضوی کامل در هوای سرد2. درشب وروز برای نماز ها قدم برداشتن3. محافظت ومداومت بر نمازهای جماعت. درحدیثی رسول الله صلی الله علیه وآله میفرمایند:کسی که در نماز جماعت با ایمان وقصد پاک وخشنودی خدا داخل شود,اعمال خود را از سر گیرد(یعنی گناهانش بخشیده میشود) رسول اکرم(صلی الله علیه وآله):کسی که بسوی مسجد گام بر میدارد وتا هنگامی که به خانه اش بر میگردد خداوند 10 گناه از نامه عملش پاک میکند. - انتظار نماز جماعت وکفاره گناهان: چه اسرار وآثاری در نماز جماعت است که رفتن به آن انتظار آن وبرگشتن از آن وخواندن نماز جماعت موجب بخشش گناهان است؟درحدیثی از ابی الحسن (علیه السلام) داریم: انتظار نماز جماعت از جماعتی تا جماعتی دیگر کفاره گناهان است. - سبب محو گناه: در حدیثی دیگراز ایشان داریم: آگاه باشید هرکس به طرف مسجد برای اقامه نماز جماعت حرکت کند برای هر قدم هفتاد هزار گناه وسیئه از او محو میشود.! - نجات از دورویی ونفاق: نفاق ودورویی این است که انسان حال وظاهر خود را طوری به دیگران نشان دهد که باطن قلب وسیره اش جز آن است واین یکی از بیماری های روح وروان است.وقرآن مجید به شدت از نفاق نهی کرده وجایگاه منافقان را در آتش جهنم قرار داده است.رسول اکرم (صلی الله علیه وآل) می فرمایند:کسی که در دنیا دو رو باشد در قیامت با دوصورت آتشین محشور میشود وبرای درمان وعلاج این خطیئه بزرگ ونقص آشکار راههایی وجود دارد که یکی از راههای آن شرکت مداوم درنماز جماعت است که دل وجان آدم راصفا میبخشد و روح اخلاص در وجودش پدیدار میشود. -هفتاد هزار حسنه؛ رسول اکرم (صلی الله علیه وآله):آگاه باشید هر کس برای اقامه نماز جماعت به سوی مسجد گام بردارد برای هر قدمش هفتاد هزار حسنه منظور میشود. - سبب دعای خیر فرشتگان: در حدیثی از امام صادق( علیه السلام) داریم: هیچ بنده ای از شیعیان ما به نماز نمی ایستد مگر اینکه به شمار مخالفینش فرشتگان پشت سر او به نماز می ایستند وبرای او دعای خیر میکنند تا ازنماز فارغ شود. در حدیثی دیگر از امام صادق (علیه السلام) داریم: همانا خداوند وفرشتگانش بر کسانی که صف اول نماز جماعت را به هم میپیوندند درود میفرستد.رسول اکرم (صلی الله علیه وآله): وقتی شما از خانه خارج میشوید باطهارت باشید وشرکت در جماعت مسلمین بکنید وانتظار نماز باشید دراین صورت ملائکه برای شما دعا میکنند, خدارا اورا بیامرز خدایا بر او رحم کن. - سبب نزدیکی به خداوند؛ یکی دیگر از آثار نماز جماعت اینست که هرچقدر درنماز جماعت شرکت کنید درجه تان بالاتر میرود وبه خدا نزدیکتر میشوید .همانطور که خود نماز موجب قرب الهی است شرکت در نماز هم موجب قرب است ودرروایات وارد شده که نماز گزاران محبوب خداوندند.در حدیثی از امام کاظم (علیه السلام) داریم هرکس یک قدم به سوی نماز جماعت بردارد یک درجه به خدا نزدیکتر میشود. - استجابت دعا؛ خدا درقرآن وعده استجابت داده و فرموده مرابخوانید تا استجابت کنم.رسول اکرم (صلی الله علیه وآله):همانا خداوند از بنده اش زمانی که به نماز جماعت مشغول است وسپس از او حاجتی بخواهد که بر آورده نشود حیا میکند تا اینکه ان را اجابت کند. - مایه رحمت: رسول اکرم (صلی الله علیه وآله): جماعت مایه رحمت و وتفرقه موجب رنج وعذاب است - تاثیر نماز صبح به جماعت: درحدیثی امام صادق (علیه السلام) نماز صبح وعشاء را دشوار میداند ونشانه مومنین واقعی اینست که نماز صبح را به وقتش وبه جماعت بخوانند ومیفرمایند رسول خدا روزی پس از ادای نماز صبح در مسجد رو به اصحاب کرده واز حال مردانی که نامشان را یک به یک برد وپرسید که ایا در نماز جماعت شرکت کرده اند...اصحاب گفتند خیر!. بعد فرمودند.براستی که هیچ نمازی برمنافقان از نماز صبح ونماز عشاء سخت تر نیست درحدیثی دیگر از ایشان داریم اگر نماز صبح را به جماعت بخوانم در نظرم محبوبتر از عبادت وشب زنده داری تا صبح است. امیر المومنین علی (علیه السلام):کسی که نماز صبحش را به جماعت بخواند نمازش در میان نماز نیکان بالا میرود وآن روز در جرگه پارسایان نوشته میشود. - موجب خشنودی خداوند: رسول اکرم (صلی الله علیه وآله):سه گروهند که خداوند از آنان خشنود است: 1)کسی که نماز شب میخواند2)جمعی که نماز جماعت تشکیل میدهند.3)دسته ای که در برابر دشمن در راه خدا صف آرایی کرده اند. - کمال نماز در جماعت است: امام باقر (علیه السلام):کسی که همسایه مسجد است وبه جماعت حاضر نمیشود نمازش کامل نیست مگر اینکه مریض باشد یا عذر موجه داشته باشد. - خوش بینی مردم :پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمود : هر که نمازهای پنجگانه را با جماعت بخواند به او گمان هر خیر و نیکی را داشته باشید . - مونس در قبر: پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمود : آگاه باشید هر که به طرف مسجد برای اقامه نماز جماعت حرکت کند ، به هر قدمی هفتاد هزار حسنه و ثواب برای او نوشته شود. و اگر در همین حال بمیرد . خداوند هفتاد هزار فرشته بر او بگمارد که او را در قبرش زیارت کنند و در تنهایی مونس او باشند و برایش استغفار کنند تا برانگیخته شود . - عبور از صراط : رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود : هر کس در هر کجا که باشد اگر بر جماعت مداومت کند ، مانند برق سریع و درخشان همراه نخستین گروه بهشتان از روی صراط می گذرد. - آزادی از آتش دوزخ :رسول خدا (ص) فرمود: هر کس چهل روز در نماز جماعت شرکت کند و بطور مرتب نماز گزارد . دو برکت نامه و سند رهایی بخش به او می دهند : نجات از آتش و رهایی از نفاق - نجات از مراحل ترسناک قیامت: رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمود: در روز قیامت خداوند ، همه انسانها را برای حساب گرد میآورند. پس هر مومنی که در نماز جماعت شرکت کند، خداوند سختی ها و دشواری های روز قیامت را رایش آسان می سازد : آنگاه فرمان می دهد که او را روانه بهشت سازند. 2) آثار اجتماعی نماز جماعت، مقدمه وحدت صفوف و نزدیکی دلها و تقویت کننده روح اخوت است. نوعی حضور و غیاب بی تشریفات، و بهترین راه شناسائی افراداست. نماز جماعت، بهترین، بیشترین، پاکترین و کم خرجتریناجتماعات دنیاست و نوعی دید و بازدید مجانی و آگاهی از مشکلات و نیازهای یکدیگر و زمینه ساز تعاون اجتماعی بین آحاد مسلمین است. 3) آثار سیاسی نماز جماعت، نشان دهنده قدرت مسلمین و الفت دلها و انسجام صفوف است. تفرقهها را میزداید، بیم در دل دشمنان میافکند، منافقان را مایوسمیسازد، خار چشم بدخواهان است. نماز جماعت، نمایش حضور در صحنه و پیوند«امام»و«امت» است. 4)آثار اخلاقی، تربیتی در نماز جماعت، افراد در یک صف قرار میگیرند و امتیازات موهوم صنفی، نژادی، زبانی، مالی و. . . کنار میرود و صفا و صمیمیت و نوعدوستی در دلها زنده میشود و مؤمنان، با دیدار یکدیگر در صف عبادت، احساس دلگرمی و قدرت و امید میکنند.
پی نوشتها : 1- وسائل، ج 5 ص 375، کنز العمال، ج 8 حدیث 22799. 2- من لا یحضره الفقیه، ج 1 ص 377. 3- مستدرک الوسائل، ج 1 ص 488. 4- کنز العمال، ج 8 حدیث 22815 از پیامبر اسلام(ص). 5- کنزالعمال، ج 8 حدیث 22818 و 22827. 6- کنزالعمال، ج 8 ص 258. 7- مستدرک الوسائل، ج 1 ص 487، رساله حضرت امام، مسئله 1400. 8- مستدرک الوسائل، ج 1 ص 488. 9- کنزالعمال، ج 8 ص 256. 10- و اذا قاموا الی الصلوة قاموا کسالی(نساء، آیه 142). 11- مستدرک الوسائل، ج 1 ص 488.
